-
Aksjologopedia
Dość nieoczywisty termin aksjologopedia, mimo iż słowotwórczo analogiczny do aksjolingwistyki, jest przeze mnie rozumiany nie w kategoriach jakiegoś kierunku badań logopedycznych, którego przedmiotem są wartości i wartościowanie jako element semantyczny systemu języka oraz jako sposoby eksplikacji wartości na gruncie logopedii, lecz raczej jako pewna przestrzeń, platforma w obrębie praktyki i teorii zaburzeń mowy związana z propagowaniem i obroną wartości etycznych w świecie logopedii, zarówno tej praktycznej, służącej pacjentowi, jaki i teoretycznej, naukowej, umożliwiającej poznawanie jakiegoś wyimka rzeczywistości. O wartościach w logopedii zaczęło być głośno za sprawą koncepcji logopedii opartej na dowodach (Evidence based speech therapy – EBST), wywodzącej się wprost z zasady terapii (praktyki) opartej na dowodach (Evidence based practice…
-
O usznej lateralizacji, dominacji, separacji, asymetrii i ich ocenie raz jeszcze
Trudno o jednoznaczną definicję odnoszącą się do terminu „lateralizacja”. Mroziak (1992) proponuje, by używać go wymiennie z terminem „asymetria” – co należy rozumieć jako przewagę stronną dotyczącą zarówno parzystych organów, jak i funkcji psychicznych. Martin (2001) używa terminu „lateralizacja” równoznacznie z określeniami „dominacja” oraz „asymetria funkcjonalna”, co dotyczy preferencji użycia jednej części ciała lub jej wiodącej funkcji. Rola wiodąca zakłada częstszy wybór narządu, wykonywanie bardziej skomplikowanych zadań za jego pomocą, precyzyjniej, lepiej, szybciej i z większą siłą (Panasiuk 2018). W akustyce i audiologii interesujący nas termin „lateralizacja słuchowa” dotyczy lokalizacji źródła dźwięku. Używa się go np. w kontekście separacji usznej (Krzyżak 2023). Według Kurkowskiego (2013) najsensowniejsze wydawałoby się używanie terminu…
-
Logopedia oparta na dowodach
Koncepcja logopedii opartej na dowodach, Evidence based speech therapy (EBST), wywodzi się wprost z zasady terapii (praktyki) opartej na dowodach (Evidence based practice – EBP), która z kolei ma swe źródło w medycynie oparta na faktach, Evidence based medicine – EBM. Ta ostatnia polega na integracji wyników najlepszych badań z wiedzą kliniczną i wartościami prezentowanymi przez pacjentów (Pluta-Wojciechowska 2019). Zdaniem Woźniaka EBP oznacza interdyscyplinarne podejście do praktyki klinicznej, oparte na dowodach – to jest na wynikach badań, które pochodzą z systematycznego gromadzenia danych, uzyskiwanych w drodze obserwacji i eksperymentów, realizowanych przy zachowaniu ścisłych rygorów metodologii badań naukowych (Woźniak 2017). Stadia każdego procesu respektującego zasadę EBP powinny być następujące: 1. Sformułowanie…
